نوآوری‌ جدید در البسه درمانی و پزشکی

 البسه طبی و پزشکی از جمله تجهیزات ضروری و پایه‌ای در نظام مراقبت‌های بهداشتی و درمانی به شمار می‌روند که نقش مهمی در حفظ سلامت و ایمنی پرسنل پزشکی و بیماران ایفا می‌کنند. این نوع پوشاک با طراحی خاص و استفاده از پارچه‌های تخصصی، علاوه بر تضمین راحتی و سهولت حرکت، به جلوگیری از انتقال آلودگی‌ها و عوامل بیماری‌زا کمک می‌کند. با توجه به اهمیت رعایت استانداردهای بهداشتی و نیازهای متنوع در محیط‌های درمانی، انتخاب و استفاده مناسب از البسه پزشکی از الزامات اساسی در حفظ کیفیت خدمات درمانی و افزایش ایمنی افراد حاضر در این محیط‌ها محسوب می‌شود. 

 البسه طبی و پزشکی

-لباس‌های پرسنل درمانی

1. اسکراب (Scrub):
اسکراب نوعی لباس یکدست شامل بلوز و شلوار است که توسط پزشکان، پرستاران، جراحان و سایر اعضای کادر درمان در محیط‌های بالینی استفاده می‌شود. این لباس معمولاً از پارچه‌های نخی یا ترکیبی با قابلیت تنفس بالا تولید می‌گردد. طراحی ساده، راحتی در حرکت، سهولت در شست‌وشو و مقاومت در برابر شست‌وشوی مکرر از ویژگی‌های اصلی آن است. استفاده از رنگ‌های مشخص مانند سبز یا آبی به کاهش خستگی چشم و حفظ تمرکز در اتاق عمل کمک می‌کند. اسکراب‌ها در سایزبندی‌های مختلف و با طراحی‌های یونیسکس یا جنسیت‌محور تولید می‌شوند.

2. گان جراحی:
گان جراحی لباسی بلند، بسته و استریل است که هنگام انجام جراحی‌ها توسط تیم درمانی پوشیده می‌شود. این لباس از ورود میکروارگانیسم‌ها به بدن بیمار یا انتقال آلودگی به پرسنل جلوگیری می‌کند. گان‌ها معمولاً از پارچه‌های مقاوم در برابر نفوذ مایعات و خون ساخته می‌شوند و بسته به سطح حفاظت مورد نیاز، ممکن است چندلایه باشند. این لباس مطابق با استانداردهای ایمنی (مانند EN 13795 یا AAMI PB70) طراحی می‌شود. برخی از انواع گان‌ها قابل شست‌وشو و استریل مجدد هستند، در حالی که برخی دیگر یک‌بار مصرف می‌باشند.

3.روپوش سفید پزشکی 

یکی از نمادهای اصلی حرفه پزشکی است که توسط پزشکان و کادر درمانی پوشیده می‌شود. این روپوش معمولاً از پارچه‌های سبک و مقاوم در برابر شست‌وشو ساخته شده و به حفظ بهداشت و پاکیزگی کمک می‌کند. روپوش سفید علاوه بر ایجاد ظاهری حرفه‌ای و رسمی، نقش مهمی در محافظت از لباس‌های زیرین در برابر آلودگی‌ها و مواد بیمارستانی دارد. استفاده از این روپوش موجب افزایش اعتماد بیماران به کادر درمان می‌شود. همچنین، رنگ سفید نمادی از پاکیزگی، صداقت و آرامش است که ارزش‌های پزشکی را به نمایش می‌گذارد. به همین دلیل، روپوش سفید به عنوان لباس رسمی در محیط‌های درمانی شناخته می‌شود.

4. پیشبند پزشکی (Apron):
پیشبند پزشکی نوعی پوشش اضافی برای محافظت از لباس اصلی و بدن پرسنل در برابر پاشش مایعات، ترشحات بدن یا مواد شیمیایی است. این پیشبندها معمولاً از جنس پلاستیک یا پلی‌اتیلن ساخته می‌شوند و اغلب به‌صورت یک‌بار مصرف مورد استفاده قرار می‌گیرند. در برخی موارد از انواع قابل شست‌وشو برای استفاده مکرر بهره‌برداری می‌شود. پیشبندها در محیط‌هایی مانند بخش‌های عفونی، آزمایشگاه‌ها و هنگام انجام کارهای پرخطر استفاده می‌گردند. طراحی سبک و قابلیت پوشیدن سریع، از مزایای این نوع لباس است.

5. کلاه پزشکی:
کلاه پزشکی برای پوشاندن کامل موها در محیط‌های استریل و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف از استفاده این  کلاه‌ ، جلوگیری از انتقال آلودگی‌های میکروبی از طریق مو و پوست سر به بیماران یا تجهیزات است. این کلاه‌ها اغلب از پارچه‌های نخی، اسپان‌باند یا مواد غیر بافتنی ساخته می‌شوند. در مدل‌های یک‌بار مصرف یا قابل شست‌وشو عرضه می‌گردند و به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که راحتی و ثبات روی سر را فراهم کنند. استفاده از آن در اتاق‌های عمل، ICU و آزمایشگاه‌ها الزامی است.

6. ماسک، دستکش و شیلد صورت:
ماسک‌های پزشکی برای جلوگیری از انتقال عوامل بیماری‌زا از طریق تنفس یا ترشحات دهانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. دستکش‌ها، بسته به نوع فعالیت، می‌توانند نیتریلی، لاتکس یا وینیل باشند و از انتقال میکروب‌ها از طریق تماس دست پیشگیری می‌کنند. شیلد صورت به‌عنوان محافظ اضافی در برابر پاشش مستقیم مایعات و ذرات هوابرد عمل می‌کند. این تجهیزات مکمل لباس‌های دیگر بوده و نقش حیاتی در حفاظت فردی در مقابل بیماری‌های عفونی ایفا می‌نمایند. رعایت استانداردهای ایمنی در تولید و استفاده از آن‌ها ضروری است.

7. کاور آستین 

یکی از تجهیزات حفاظت فردی است که به منظور جلوگیری از انتقال آلودگی‌ها و حفظ بهداشت در محیط‌های پزشکی، آزمایشگاهی و صنعتی استفاده می‌شود. این کاورها معمولاً از جنس پلاستیک، پلی‌اتیلن یا مواد یکبار مصرف ساخته شده و به راحتی بر روی آستین لباس پوشیده می‌شوند. استفاده از کاور آستین به ویژه در هنگام انجام فرایندهای جراحی، نمونه‌گیری و مراقبت‌های بهداشتی، ریسک انتقال میکروارگانیسم‌ها را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، کاور آستین از آلودگی لباس پرسنل و تماس مستقیم پوست با مواد خطرناک جلوگیری می‌کند. طراحی آن به گونه‌ای است که پوشیدن و درآوردن آن سریع و آسان باشد و اغلب به صورت یکبار مصرف تولید می‌شود. در نهایت، استفاده صحیح از کاور آستین نقش مهمی در افزایش ایمنی و رعایت استانداردهای بهداشتی در مراکز درمانی ایفا می‌کند.

-لباس بیماران

1. گاون بیمار:
گاونی که برای بیماران طراحی شده، لباسی بلند و گشاد است که راحتی، تهویه مناسب و سهولت در معاینه بالینی را فراهم می‌آورد. این لباس معمولاً از پارچه‌های نخی یا پلی‌استر-پنبه‌ای تولید می‌شود و طراحی آن به گونه‌ای است که قسمت پشت لباس آزاد یا با بند بسته می‌شود. استفاده از گاون بیمار علاوه بر حفظ بهداشت فردی، امکان دسترسی سریع به نواحی مختلف بدن برای معاینه را فراهم می‌سازد. این لباس‌ها قابلیت شست‌وشوی صنعتی دارند و در محیط‌های بستری و درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

2. لباس بستری:
لباس بستری برای بیمارانی طراحی شده است که مدت زمان بیشتری در بیمارستان یا مراکز درمانی اقامت دارند. این لباس‌ها بدون فلز یا زیپ ساخته می‌شوند تا در فرآیندهایی مانند تصویربرداری MRI یا رادیولوژی ایجاد اختلال نکنند. پارچه آن‌ها اغلب نرم، سبک، ضدحساسیت و قابل شست‌وشو در دمای بالا است. طراحی آن‌ها معمولاً شامل شلوار، بلوز و در برخی موارد حوله یا روپوش اضافی است. هدف اصلی این لباس‌ها ایجاد راحتی برای بیمار در زمان استراحت و درمان می‌باشد.

ویژگی‌های اصلی البسه طبی و پزشکی

1. بهداشتی و ضدعفونی‌پذیر

• -قابلیت شست‌وشو در دمای بالا یا اتوکلاو برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها.

• -مقاوم در برابر رشد قارچ‌ها، باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا.

• -در انواع یک‌بار مصرف، امکان امحاء ایمن و بدون انتقال آلودگی فراهم باشد.

2. راحتی و ارگونومی

• -طراحی متناسب با آناتومی بدن و آزادی حرکت، به‌ویژه برای پرسنل با شیفت‌های طولانی.

• -سبک بودن پارچه برای جلوگیری از خستگی در استفاده طولانی‌مدت.

• نرمی و لطافت سطح پارچه به‌ویژه در تماس با پوست حساس بیماران.

3. مقاومت در برابر نفوذ مایعات و ترشحات

• -استفاده از پارچه‌هایی مانند اسپان‌باند، SMS و برزنت با خاصیت ضدآب و نفوذناپذیری بالا.

• -جلوگیری از انتقال ترشحات بدن، خون یا سایر مایعات خطرناک به پوست یا لباس زیر.

• -در گان‌ها و ماسک‌های جراحی این ویژگی بسیار حیاتی است.

4. ضد حساسیت (Hypoallergenic)

• -استفاده از مواد اولیه‌ای که واکنش‌های آلرژیک ایجاد نمی‌کنند.

• -فاقد رنگ‌های صنعتی مضر یا مواد شیمیایی تحریک‌کننده.

• -به‌ویژه برای بیماران بستری و پرسنل دارای پوست حساس، اهمیت دارد.

5. دوام و مقاومت مکانیکی

• -مقاومت در برابر پارگی، ساییدگی و چروک شدن در استفاده مداوم.

• -قابلیت شست‌وشو و ضدعفونی مکرر بدون کاهش کیفیت.

• -پارچه‌های ترکیبی مانند ترگال و فلامنت پنبه، دارای استحکام بالاتری هستند.

6. تنفس‌پذیری و گردش هوا

• -اجازه عبور هوا برای جلوگیری از تعریق و ایجاد بوی نامطبوع.

• -ایجاد شرایط مطلوب برای استفاده در محیط‌های گرم یا پرتحرک مانند بخش جراحی.

• -پارچه‌هایی مانند تترون و ویسکوز، تنفس‌پذیری مناسبی دارند.

7. سازگاری با الزامات حرفه‌ای

• -دارای رنگ‌بندی و طراحی هماهنگ با کدهای سازمانی و واحدهای درمانی.

• -طراحی ساده، بدون دکمه‌های فلزی یا اجزای غیرایمن (مناسب برای تصویربرداری).

• -سهولت در پوشیدن و درآوردن، به‌ویژه در مواقع اضطراری.

8. استاندارد و دارای گواهینامه

• -تولید بر اساس استانداردهای جهانی مانند EN 13795 (اروپا)، AAMI PB70 (آمریکا).

• -دارای مجوز از مراجع رسمی مانند وزارت بهداشت، FDA یا CE.

• -در بسته‌بندی‌های مناسب با اطلاعات کامل و شناسنامه محصول.

جنس پارچه البسه طبی و پزشکی

1. ترگال (Tergal):

پارچه‌ای با بافت ساده و استقامت بالا که از ترکیب پلی‌استر و ویسکوز تولید می‌شود. این پارچه ضخامت مناسبی داشته و نسبت به چروک شدن و ساییدگی مقاوم است. ترگال عمدتاً در تولید روپوش‌های پزشکی، لباس پرسنل و یونیفرم بیمارستانی استفاده می‌گردد.

2. تترون (Tetron):

پارچه‌ای سبک، نرم و لطیف با ترکیب پلی‌استر و پنبه است که به دلیل راحتی و تنفس‌پذیری، گزینه‌ای مناسب برای لباس بیماران و روپوش پزشکان محسوب می‌شود. قابلیت شست‌وشوی مکرر و خشک‌شدن سریع از مزایای آن است. این پارچه در رنگ‌بندی متنوع و با گرماژ مختلف عرضه می‌شود.

3. فلامنت پنبه (Polyester-Cotton):

این پارچه از ترکیب الیاف فلامنت (پلی‌استر) و پنبه تولید می‌شود و ویژگی‌هایی چون سبکی، دوام بالا و تهویه مناسب را دارد. مناسب برای دوخت اسکراب، شلوار پزشکی و لباس‌های پرکاربرد روزمره در محیط درمانی است. قابلیت اتوکشی و شست‌وشو در دمای بالا از مزایای دیگر آن می‌باشد.

4. ویسکوز (Viscose):

الیاف ویسکوز از مشتقات سلولز طبیعی تولید می‌شوند و دارای بافتی نرم، لطیف و سازگار با پوست هستند. این پارچه تنفس‌پذیر بوده و برای استفاده در محیط‌های گرم یا برای افراد با پوست حساس مناسب است. گاهی به‌صورت ترکیبی با پلی‌استر یا پنبه در لباس‌های پزشکی استفاده می‌شود.

5. اسپان‌باند (Spunbond):

پارچه‌ای نبافته و یک‌بار مصرف است که از پلی‌پروپیلن تولید شده و در تولید گان، ماسک، کلاه و کاور کفش کاربرد فراوان دارد. این پارچه سبک، ضدآب و مقاوم در برابر نفوذ میکروارگانیسم‌ها است. اسپان‌باند در گرماژهای مختلف و برای مصارف بهداشتی عرضه می‌شود.

6. SMS (Spunbond-Meltblown-Spunbond):

پارچه‌ای چندلایه با ساختاری کامپوزیتی است که از دو لایه اسپان‌باند و یک لایه ملت‌باند تشکیل شده است. این پارچه مقاومت بسیار بالایی در برابر مایعات و نفوذ عوامل بیماری‌زا دارد. از SMS در تولید گان‌های جراحی، لباس ایزوله و ماسک‌های تنفسی استفاده می‌شود.

7. برزنت پزشکی (Medical Canvas):

برزنت پزشکی پارچه‌ای بسیار ضخیم، مقاوم و گاهی دارای پوشش ضدآب است که در ساخت پرده‌های بیمارستانی، زیراندازها و کاور تجهیزات استفاده می‌گردد. این پارچه اغلب از پلی‌استر یا پنبه با روکش پلاستیکی ساخته می‌شود. دوام بالا و قابلیت شست‌وشوی صنعتی از ویژگی‌های برجسته آن است.

فناوری‌های نوین در تولید البسه پزشکی چیست؟

چگونه البسه طبی و پزشکی را انتخاب کنیم؟

1. نوع کاربرد و محیط استفاده

• -اتاق عمل: گان جراحی استریل، کلاه، ماسک، دستکش و شیلد صورت با قابلیت نفوذناپذیری بالا.

• -بخش‌های عمومی بیمارستان: اسکراب راحت، روپوش سفید، کفش مناسب و قابل شست‌وشو.

• -بخش‌های عفونی یا ایزوله: استفاده از البسه یک‌بار مصرف مانند گان، کلاه، ماسک و شیلد با استانداردهای حفاظتی بالا (SMS یا SMMS).

• -لباس بیماران: گاون و لباس راحت، نخی، بدون فلز و با قابلیت تعویض آسان.

2. جنس پارچه و ویژگی‌های فنی

3. ویژگی‌های مهم در انتخاب البسه

• -راحتی و آزادی حرکت: اهمیت زیاد در لباس پرسنل درمانی برای عملکرد مؤثر در شیفت‌های طولانی.

• -قابلیت شست‌وشو یا استریل‌پذیری: بسته به نوع پارچه و میزان استفاده، برخی البسه باید تحمل شست‌وشوی صنعتی یا اتوکلاو را داشته باشند.

• -ضد حساسیت بودن: به‌ویژه برای بیماران و پرسنل با پوست حساس یا آلرژی.

• -نفوذناپذیری در برابر مایعات: حیاتی در جراحی و بخش‌های عفونی.

• -مطابقت با استانداردها: رعایت استانداردهایی مانند EN 13795، AAMI PB70، یا گواهینامه CE و FDA برای محصولات وارداتی.

4. سایزبندی و طراحی

• -انتخاب سایز مناسب برای جلوگیری از اختلال در حرکت و ایجاد خطر هنگام مراقبت از بیمار.

• -طراحی لباس باید ساده، کاربردی و فاقد تزئینات غیرضروری باشد.

• -در لباس بیماران، امکان باز و بسته شدن راحت برای معاینه و تعویض باید لحاظ شده باشد.

5. رنگ و شناسایی حرفه‌ای

• -استفاده از رنگ‌های مشخص (مثلاً سبز یا آبی برای اتاق عمل، سفید برای پزشکان، صورتی یا آبی روشن برای بیماران).

• -کمک به تمایز پرسنل، بیماران و مهمانان در محیط درمانی.

• -تأثیر رنگ در کاهش استرس بیماران (مثلاً استفاده از رنگ‌های آرامش‌بخش).

6. یک‌بار مصرف یا چندبار مصرف بودن

• -یک‌بار مصرف: مناسب برای شرایط با ریسک بالای عفونت، کم‌هزینه‌تر در کوتاه‌مدت، اما با اثر زیست‌محیطی.

• -چندبار مصرف: اقتصادی‌تر در بلندمدت، مقاوم‌تر، نیازمند شست‌وشو و ضدعفونی منظم.

البسه طبی و پزشکی نقش حیاتی در حفظ بهداشت، ایمنی و کارایی کارکنان حوزه سلامت ایفا می‌کند. انتخاب صحیح این پوشاک با توجه به نوع کاربرد، کیفیت پارچه، طراحی و رعایت استانداردهای معتبر، علاوه بر افزایش راحتی کادر درمان، موجب کاهش خطر انتقال عفونت‌ها و حفظ سلامت بیماران می‌گردد. برندهای معتبر ایرانی با ارائه محصولات متنوع و مطابق با استانداردهای بین‌المللی، توانسته‌اند نیازهای مختلف مراکز درمانی و پزشکی را پوشش دهند. همچنین توجه به ویژگی‌هایی مانند تنفس‌پذیری، مقاومت در برابر مواد ضدعفونی‌کننده و دوام پارچه، از مهم‌ترین عوامل موفقیت در تولید این البسه محسوب می‌شود. در نهایت، استفاده مستمر و صحیح از البسه پزشکی به بهبود کیفیت خدمات درمانی و حفظ سلامت جامعه کمک شایانی خواهد کرد.